İstanbul’a adım attığınız anda kaldırımlarda sakince yürüyen, kapı önlerinde keyifle uzanan ya da bahçelerde koşturan kedileri fark etmek uzun sürmez. Şehir halkı, bu tüylü komşularının gündelik hayatın doğal bir parçası olmasına fazlasıyla alışkındır. Gölgeli bir köşede uyumadıkları zamanlarda kediler, mahalleleri turlayarak hem sokak sakinlerinden sevgi arar hem de onlar için bırakılan su ve mama kaplarını ziyaret eder.
Türk sanatında, mozaiklerde ve eski el yazmalarında kedilerin izine sıkça rastlanır. Rivayetlere göre kediler, İpek Yolu kervanlarıyla bu topraklara gelmiş; zamanla hem evlerde hem de camilerde zararlı canlıları uzak tutarak önemli bir rol üstlenmiştir. Kedilere zarar vermenin uğursuzluk getireceğine inanılır, varlıklarının ise bereket getirdiği söylenir. İstanbul’un kedilere duyduğu sevginin kökleri işte bu tarihsel mirasa dayanır.
Şehrin belki de en ünlü kedi mekânı Ayasofya’dır. Bahçelerinde ya da sütunların arasında keyifle uzanan birçok kedi görmek mümkündür. Ziyaretçiler sık sık durup fotoğraf çeker, kedileri sevmeye çalışır. Bu tarihi yapının her köşesi, sakin bir kedi sürpriziyle karşılaşabileceğiniz bir sahne gibidir.
Sevilmelerinin yanı sıra kediler, şehirde önemli bir görev de üstlenir: zararlı parazitleri kontrol altında tutmak. Bu sayede gıda depoları ve dükkânlar korunur. Birçok esnaf, hem sevimli bir dost hem de doğal bir “zararlı kontrol uzmanı” olarak kedileri iş yerlerinde ağırlamayı tercih eder.
İstanbul’da kedilerle zaman geçirebileceğiniz kedi kafeleri de bulunuyor. Burada misafirler kahvelerini yudumlarken sokak kedileriyle keyifli vakit geçiriyor. Öte yandan kentin en büyük hayvan barınağı, tedavi ve sahiplendirme hizmetleri sunarak sokak kedilerinin güvenli bir yaşam sürmesine katkı sağlıyor. Şehir genelinde yer alan yönlendirme tabelaları, vatandaşları sokakta buldukları hasta kedileri barınaklara götürmeye teşvik ediyor.
Bir kafede otururken, kedilerin masaların etrafında usulca toplanıp fırsat kolladığını hemen fark edersiniz. O kocaman, anlamlı bakışları ve kendilerine has zarafetleri, bir parça yiyecek paylaşma konusunda direnmenizi neredeyse imkânsız kılar. İstanbullular yanlarında küçük mama paketleri taşımayı alışkanlık hâline getirmiştir. Karnı doyan ve su içen kediler, ardından her zamanki köşelerine—sevdiği merdiven başlarına ve sokak aralarına—geri çekilip keyif çatmaya devam eder.
İstanbul’un merkezi bölgeleri sokak kedileri için genel olarak güvenlidir; ancak yoğun trafiğe sahip çok şeritli yollar risk oluşturabilir. Bu nedenle şehir sakinleri, özellikle yavruları, tehlikeli arterlerden uzak tutup daha güvenli, bakımlı mahallelere yönlendirmeye çalışır. Bazı bölgelerde sürücüler, ansızın yola atlayabilecek kedilere karşı dikkatli olmaları için uyarı tabelalarıyla bilgilendirilir. Basit önlemler, kedilerin şehir yaşamıyla daha uyumlu biçimde var olmasına yardımcı olur.
Şehirdeki veteriner klinikleri, duyarlı vatandaşlar tarafından getirilen sokak kedilerine gönüllü olarak bakım sağlar. Yaralı veya hasta kediler, evcil hayvanlar kadar özenle tedavi edilir. Kurtarıcılar, toplu olarak kısırlaştırma ve tedavi için kedileri taşıyıp ardından onları ait oldukları mahallelere geri bırakır. Bu özenli sistem, toplumun kedilerle sağlıklı ve dengeli bir şekilde birlikte yaşamasını destekler.
İstanbul’un sokak kedileri hem bağımsızlıklarını korur hem de insanlarla samimi bağlar kurar. Tanıdık bir sesle çağrıldıklarında ortaya çıkabilir veya güvenilir birinin peşine düşüp ona eşlik edebilirler. Yine de özgür ruhludurlar; sahiplenilmekten ziyade dostluk kurmayı tercih ederler. Bu yarı vahşi şehir kedileri, klasik insan hayvan ilişkilerinin ötesine geçen sadakat dolu bağlar oluşturur. Antik geleneklerden bugüne, İstanbul’un sokak kedileri şehrin kültürel kimliğinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Asırlardır sokakları, bahçeleri ve insanların kalplerini dolduran bu tüy yumağı sakinler, hem yerlilere hem ziyaretçilere unutulmaz deneyimler yaşatır. İstanbul’un kedileri, her adımda insanları türler arası bir dostluğa davet eder.
